اثرحشره کشی و دور کنندگی عصاره کنار و بابونه بر شپشه برنج و سوسک کشیش

در چند سال اخیر با توجه به اهمیت مسایل زیست محیطی و درک جایگاه واقعی این مسئله، استفاده از ترکیب های گیاهی در بین محققان به عنوان یکی از روش های جایگزین برای متیل بروماید و فسفین مطرح شده است. در این تحقیق اثر حشره کشی و دور کنندگی عصاره برگ کنار (سدر) (ziziphus spina-christi) و برگ بابونه (matricaria recutita) روی حشرات کامل سوسک کشیش (rhyzopertha dominica) و شپشه برنج (sitophylus oryza) در دمای 1¬±27 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 5±65 درصد و در تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. عصاره گیری با استفاده از اتانول و استون صورت گرفت. آزمایش سمیت تماسی روی حشرات 1 تا 7 روزه انجام شد. نتایج حاصل از آزمایشات نشان داد که میزان مرگ و میر حشرات مورد آزمایش پس از 24 ساعت با افزایش غلظت عصار ه ها به صورت معنی داری افزایش می‎ یابد. مقادیر lc50 در آزمایش تماسی برای گیاه کنار (سدر) با حلال اتانول روی سوسک کشیش 46/17 و روی شپشه برنج 98/25 و با حلال استون به ترتیب 84/19 و 95/31 میلی گرم بر سانتی‎متر مربع محاسبه شد. برای گیاه بابونه مقادیر lc50 با حلال اتانول روی سوسک کشیش 34/13 و روی شپشه برنج 85/12 و با حلال استون به ترتیب 24/14 و 49/14 میلی گرم بر سانتی‎متر مربع محاسبه شد. نتایج آزمایشات دورکنندگی نشان داد با افزایش غلظت، میزان دورکنندگی نیز افزایش می‎یابد. عصاره بابونه با حلال اتانول روی هر دو آفت میزان دورکنندگی بیشتری نشان داد. جهت شناسایی اجزای عصاره‎های بررسی شده از تکنیک gc-mass استفاده شد و مشخص گردید که عصاره بابونه 16 ترکیب وجود داشت که مهم ترین آن ها chamomillol (62/29 درصد)، α -bisabolol oxide a (65/22 درصد)، α-bisabolone oxide b (25/18 درصد)، ϒ-terpinene (24/4 درصد)، nerol (69/3 درصد)، β-farnesene (65/3 درصد)، phytol (36/3 درصد)، α-terpineol (28/3 درصد)، myrcene (78/2 درصد)، camphor (73/1 درصد)، isoborneol (73/1 درصد)، p-cymene (42/1 درصد)، α-pinene (16/1 درصد)، (z)-3-hexenol (02/1 درصد)، linalool (78/0 درصد) و لیمونن (64/0 درصد) بودند. همچنین در عصاره سدر ترکیبات propyl acetate (09/82 درصد)، (e)-2-butenoic acid (62/6 درصد)، methyl hexadecanoate (14/4 درصد)، farnesyl acetone c (14/2 درصد)، ethyloctadecanoate (99/1 درصد)، hexadecanol (56/1 درصد)، terpinolene (70/0 درصد)، spathulenol (49/0 درصد) شناسایی شدند.